Υψηλό ποσοστό και τρίτη θέση του νέου, αριστερού συνασπισμού “Ευρύ Μέτωπο”

chile

Στις 19 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών στη Χιλή. Ο κεντροδεξιός επιχειρηματίας και πρώην πρόεδρος της χώρας, Σεμπαστιάν Πινιέρα, επικεφαλής του συνασπισμου «Εμπρός Χιλή», κατέλαβε την πρώτη θέση με ποσοστό 36,6%. Μαζί του στο δεύτερο γύρο, που θα πραγματοποιηθεί στις 17 Δεκεμβρίου, πέρασε ο υποψήφιος του κυβερνώντος συνασπισμού «Νέα πλειοψηφία», Αλεχάντρο Γκιγιέρ, με ποσοστό 22,7%, ενώ σε μικρή απόσταση πίσω του με 20,3%, ποσοστό πολύ καλύτερο του αναμενόμενου, βρέθηκε η υποψήφια του αριστερού συνασπισμού «Ευρύ Μέτωπο», Μπεατρίς Σάντες. Αξιοσημείωτο ποσοστό κατέγραψε ο ακροδεξιός, νοσταλγός της δικτατορίας Πινοσέτ, Χουάν Αντόνιο Καστ (7,9%). Ακολουθούν η συντηρητική Καρολίνα Γκόικ του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος με 5,9%, ο φιλελεύθερος, προοδευτικός Μάρκο Ενρίκεθ Ομινάμι (5,7%), ο Εντουάρτο Άρτες του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής (0,5%) και ο αριστερός Αλεχάντρο Ναβάρο (0,3%). Ταυτόχρονα με τις προεδρικές εκλογές, πραγματοποιήθηκαν οι εκλογές για τις 23 από τις 43 έδρες της Γερουσίας (Εμπρός Χιλή: 12, Νέα Πλειοψηφία: 7, Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα: 3, Ευρύ Μέτωπο: 1) και για το σύνολο των 155 εδρών της Κάτω Βουλής του διθάλαμου χιλιανού Κογκρέσου (Εμπρός Χιλή: 73, Νέα Πλειοψηφία: 43, Ευρύ Μέτωπο: 20, Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα: 13, λοιπά: 6). Η αποχή έφτασε στο 53,3%, υπενθύμιση της κρίσης εκπροσώπησης που μαστίζει το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Κύριο επίδικο των εκλογών είναι η δυνατότητα αναθεώρησης του Συντάγματος της χώρας, που συντάχθηκε το 1980 από τον Πινοσέτ και παραμένει σε ισχύ από το 1981, εμποδίζοντας την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων για τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων που δημιούργησαν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές του δικτάτορα. Σε μια ήπειρο που η παλίρροια των αριστερών, ριζοσπαστικών κυβερνήσεων φαίνεται να υποχωρεί, μετά τις νίκες του συντηρητικού, επιχειρηματικού μπλοκ σε Βραζιλία και Αργεντινή, το αποτέλεσμα των εκλογών αυτών, με την έντονη μετά θάνατον παρέμβαση του Πινοσέτ, αποκτά ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Σε πολλές από τις προεκλογικές περιοδείες του, ο Πινιέρα άκουγε το σύνθημα «Ζήτω ο Πινοσέτ» από τους οπαδούς που τον χαιρετούσαν. Ο ίδιος είναι αντίθετος σε προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, που εμποδίζονται από το Σύνταγμα της Χιλής, όπως ο γάμος των ομοφυλοφίλων και το δικαίωμα των γυναικών στην έκτρωση. Το πολιτικό του πρόγραμμα είναι νεοφιλελεύθερο. Κέρδισε τον πρώτο γύρο υποσχόμενος μείωση της φορολογίας των πλουσίων και των κυβερνητικών δαπανών μέσω απόλυσης δεκάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, επενδύσεις στις υποδομές της χώρας με στόχο την προσέλκυση ξένων επενδυτών, κατάργηση του αντίστοιχου ΟΑΕΔ, ενώ παράλληλα κήρυξε τον πόλεμο ενάντια στο έγκλημα. Παρά το γεγονός ότι η χαμηλή συμμετοχή τον ευνόησε, καθώς σύμφωνα με έρευνες κατά κανόνα απείχαν η μεσαία και κατώτερη τάξη, το αποτέλεσμά του θεωρείται κακό, μιας και ο ίδιος στόχευε σε επικράτηση από τον πρώτο γύρο με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις πριν τον πρώτο γύρο να του δίνουν 44%.
Ο υποψήφιος του κυβερνώντος συνασπισμού από την άλλη, κατάφερε τις τελευταίες εβδομάδες να αυξήσει τη δυναμική του, κυρίως λόγω του δημοφιλούς του προφίλ. Ο Γκιγιέρ υπήρξε ανεξάρτητος γερουσιαστής και παλιότερα οικοδεσπότης ενός δημοφιλούς τηλεοπτικού προγράμματος με τον τίτλο «Μηδενική Ανοχή», γεγονός που του έδωσε την απαιτούμενη απόσταση από την εν ενεργεία πρόεδρο της Χιλής Μισέλ Μπασελέτ, που δέχεται έντονη κριτική για την περιορισμένη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που μειώνουν της κοινωνική ανισότητα. Ο Γκιγιέρ κατέθεσε μια πλατφόρμα που βασίζεται στην αύξηση της απασχόλησης, την ισότητα των φύλων, την ενίσχυση της δημόσιας υγείας και την οικοδόμηση μιας δικαιότερης, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς, χώρας, ακολουθώντας ουσιαστικά τη γραμμή της εν ενεργεία προέδρου.
Η αριστερή εναλλακτική

Η θετική έκπληξη των εκλογών αυτών ήταν η Μπεατρίς Σάντσες, υποψήφια του αριστερού συνασπισμού «Ευρύ Μέτωπο». Η Σάντσες, επίσης πρώην δημοσιογράφος, αποτέλεσε την εναλλακτική λύση στον κεντροαριστερό συνασπισμό που με διάφορες μορφές έχει κερδίσει τις τέσσερις από τις πέντε προεδρικές εκλογικές αναμετρήσεις μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Βασισμένη ακριβώς στα πεπραγμένα των προηγούμενων προέδρων, που παρά τις εξαγγελίες δεν προώθησαν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις για την αποκαθήλωση του νεοφιλελεύθερου καθεστώτος, άσκησε δριμεία κριτική στην απερχόμενη πρόεδρο Μπασελέτ και πραγματοποίησε μια καμπάνια με κεντρικό άξονα την ευρεία αναδιανομή και τη φορολόγηση των πλουσίων, με σκοπό να αμφισβητήσει τους δύο κεντρικούς πόλους του πολιτικού συστήματος της χώρας. Επίσης, πρότεινε την κατάργηση του νόμου αμνήστευσης εκατοντάδων αστυνομικών που κατηγορούνται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων την περίοδο της δικτατορίας. Ψηλά στην ατζέντα της βρισκόταν και η συνταγματική αναθεώρηση με σκοπό την ανάκτηση της λαϊκής κυριαρχίας, την άρση των κοινωνικών αποκλεισμών, το σεβασμό του περιβάλλοντος, τη δημοκρατική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, την απομάκρυνση από το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα και τον τερματισμό του πινοσετικού καθεστώτος.

Κρίση εκπροσώπησης

Το πολιτικό σύστημα της Χιλής αντιμετωπίζει μια έντονη κρίση εκπροσώπησης, με τις αιτίες της να βρίσκονται τόσο στην ασκούμενη πολιτική όσο και στην ποιότητα της δημοκρατίας. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν πριν τον πρώτο γύρο, μόνο το 29% των χιλιανών ταυτίζεται με κάποια πολιτική δύναμη, ενώ περισσότεροι από τους μισούς δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική. Το ποσοστό της συμμετοχής στις εκλογές βαίνει μειούμενο, φτάνοντας στο 46,7% φέτος, ενώ η αποχή στους νέους έφτασε στο τρομακτικό 83%, καθώς οι περισσότεροι δεν θέλουν να νομιμοποίησουν το πολιτικό σύστημα Παρά το γεγονός ότι από τις εκλογές του 2013 και μετά, με νόμο του Πινιέρα η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική, σε αντίθεση με την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους, η αλήθεια είναι ότι όλο και λιγότεροι πολίτες θεωρούν ότι έχουν δυνατότητα να επηρεάσουν τις ασκούμενες πολιτικές.
Η απερχόμενη πρόεδρος Μισέλ Μπασελέτ, που λόγω συνταγματικών περιορισμών στις συνεχόμενες θητείες δεν μπορεί να επαναδιεκδικήσει τον προεδρικό θώκο, δέχτηκε δριμύτατη κριτική για το γεγονός ότι δεν προχώρησε τις προεκλογικές της δεσμεύσεις για άρση των κοινωνικών αποκλεισμών και αποδόμηση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, παρά το γεγονός ότι ενίσχυσε τα συνδικάτα και αύξησε τη φορολογία των εταιρειών, συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση της αμφισβήτησης του πολιτικού συστήματος της χώρας. Κατά τη διάρκεια της θητείας της ξεσπάσανε πολλά κινήματα. Το δυναμικό, χιλιανό εκπαιδευτικό κίνημα έκανε την επανεμφάνισή του, διεκδικώντας δημόσια και δωρεάν παιδεία σε όλες τις βαθμίδες, θρηνώντας μάλιστα και νεκρούς το 2015. Μείζον κοινωνικό αίτημα είναι, επίσης, η δημιουργία ενός εξολοκλήρου δημόσιου ασφαλιστικού συστήματος, καθώς το σημερινό, με τους δύο πυλώνες του, δημόσιο και ιδιωτικό, παρέχει ποσοστό αναπλήρωσης που περιορίζεται στο 50% του κατώτατου μισθού. Τέλος, μεγάλες διαδηλώσεις έχουν πραγματοποιηθεί και για τα δικαιώματα τόσο των γυναικών όσο και των ιθαγενών Μαπούτσε, που προσπαθούν να προστατεύσουν τη γη τους, κάνοντας αγώνες για την κατάργηση της δυνατότητας που έχουν οι αστυνομικοί να καταθέτουν ανώνυμα εναντίον τους στα πλαίσια του αντιτρομοκρατικού νόμου.

Ενόψει δεύτερου γύρου

Οι διεργασίες για το δεύτερο γύρο έχουν ξεκινήσει, με αρκετό χρόνο να απομένει μέχρι τη διεξαγωγή του. Ο Πινιέρα ξεκινάει με πλεονέκτημα, έστω κι αν εμφανίζεται κλονισμένος από το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου. Έχει, ήδη, την υποστήριξη του πινοσετικού Καστ, χωρίς, ωστόσο, να είναι αρκετή. Για το δεξιό στρατόπεδο, ρυθμιστικό ρόλο παίζει η Καρολίνα Γκόικ του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, που αν αποφασίσει να στηρίξει τον Πινιέρα του δίνει και ποσοστό νίκης.
Από την άλλη πλευρά ο Γκιγιέρ έχει την υποστήριξη του Ομινάμι, αλλά απόλυτη ρυθμίστρια είναι η Σάντσες με το πολύτιμο 20% και τη μεγάλη στήριξη της νεολαίας. Η στήριξή της στον Γκιγιέρ δεν πρέπει να θεωρείται βέβαιη, ωστόσο, καθώς ένα μεγάλο μέρος της εκλογικής της βάσης ταυτίζει τον κεντροαριστερό συνασπισμό με τη συστημική ελίτ. Μένει να φανεί αν οι ψηφοφόροι της θα αποφασίσουν, έστω και την τελευταία στιγμή, να ψηφίσουν με στόχο να στερήσουν από τον Πινιέρα τη δυνατότητα να εφαρμόσει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές του.

Πέτρος Κοντές
ΓΙΑ ΤΗΝ 
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, 
ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ
ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ

Copyright © 2025 - All rights reserved

 | 

Developed by © Jetnet