Το πόρισμα έρευνας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) δημοσιεύθηκε από το Dier Spiegel και την ερευνητική ομάδα Lighthouse Reports στις 13/09 και είναι πλέον διαθέσιμο στο διαδίκτυο. Το έγγραφο φέρει ημερομηνία 15/02/2022 και αποτελεί πολύμηνη έρευνα 123 σελίδων για τον τρόπο δράσης και τις επιχειρήσεις της FRONTEX στα νερά του Αιγαίου.
Επί της ουσίας το πόρισμα συμπεραίνει πως υπάρχουν «σοβαρά παραπτώματα και άλλες παρατυπίες» (και) από την FRONTEX, η οποία παρέλειψε να ακολουθήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες, παρέλειψε να εκπληρώσει τα καθήκοντά της και να ασκήσει διοικητικές αρμοδιότητες. Ειδικότερα, στο ζήτημα των επαναπροωθήσεων στα νερά του Αιγαίου, η FRONTEX κατηγορείται στο πόρισμα πως δρούσε παραπλανητικά στον τρόπο καταγραφής των περιστατικών και έθετε διαρκώς εμπόδια στην καταχώρηση και πρόσβαση των πληροφοριών, ώστε να μην φαίνονται οι παραβιάσεις που συντελούνταν, ενώ απέκρυπτε έγγραφα από ευρωπαίους αξιωματούχους θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Τα συμπεράσματα της OLAF αφότου δημοσιεύθηκαν σε ΜΜΕ, έφτασαν και στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία καταδίκασε στις 18/09 τη λειτουργία της FRONTEX και ενέκρινε ουσιαστικά το πόρισμα. Από τα ελληνικά κόμματα, «υπέρ» ψήφισαν οι ευρωβουλεύτριες/ές από ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ και ο Μανώλης Κεφαλογιάννης (ΝΔ). Ενάντια στο καταδικαστικό ψήφισμα για την FRONTEX ψήφισαν οι ευρωβουλεύτριες/ές της ΝΔ και της Ελληνικής Λύσης. Ο Νίκος Ανδρουλάκης και η Εύα Καϊλή από το ΠΑΣΟΚ απείχαν από τη διαδικασία.
Ο αντιπρόεδρος του Ε.Κ. Δημήτρης Παπαδημούλης σχολίασε πως «η ολομέλεια του ΕΚ αρνήθηκε να δώσει απαλλαγή στην αμαρτωλή FRONTEX. Γιατί σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την καταπολέμηση της απάτης OLAF, έκανε “στραβά μάτια” σε παραβιάσεις του κράτους δικαίου». Το ΜέΡΑ25 αποδοκίμασε «την κατάντια του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ» που διαφοροποιήθηκε από την σοσιαλιστική ευρωομάδα και «σφιχταγκαλιάζεται με την ακροδεξιά».
Υπενθυμίζεται πως λίγους μήνες μετά την έκθεση της OLAF, τον Απρίλιο 2022, ο επικεφαλής της FRONTEX Φαμπρίς Λεζερί παραιτήθηκε. Έως σήμερα, η ελληνική κυβέρνηση αποφεύγει τον σχολιασμό του πορίσματος και δεν συσχετίζει την παραίτηση Λεζερί με τις επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο.
Αντιθέτως, η ίδια η FRONTEX παραδέχθηκε/ομολόγησε στις 14/10 όσα αναφέρει η έκθεση της OLAF, κάνοντας λόγο για «πρακτικές του παρελθόντος» και δεσμεύτηκε να δημιουργήσει μια «νομικά συμβατή υπηρεσία». Με λίγα λόγια, όλα τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα διεθνή ΜΜΕ αναγνωρίζουν πως στα νερά του Αιγαίου συντελείται καταπάτηση του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκτός από την ελληνική κυβέρνηση.
Την ίδια ώρα, η εξευτελιστική εργαλειοποίηση προσφυγικών πληθυσμών συνεχίζεται από την Τουρκία. Το Σάββατο 15/10 εντοπίστηκαν στις Φέρες Έβρου 92 γυμνοί πρόσφυγες, εκ των οποίων έξι είναι ανήλικα, ασυνόδευτα παιδιά. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη καταγγέλλει «απάνθρωπη εργαλειοποίηση παράτυπων μεταναστών από την Τουρκία», ενώ αναφέρει πως «είχαν εγκαταλειφθεί στις όχθες του ποταμού εντελώς γυμνοί πριν διασωθούν. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, όπως οι ίδιοι δήλωσαν στους έλληνες αστυνομικούς, είχαν μεταφερθεί στον Έβρο με τρία οχήματα των τουρκικών αρχών, ενώ εν συνεχεία επιβιβάστηκαν σε πλαστικές λέμβους, για να διέλθουν στην ελληνική πλευρά». Το περιστατικό επιβεβαίωσε η FRONTEX που συμμετείχε στις επιχειρήσεις εντοπισμού και διάσωσης των προσφύγων, οι οποίοι πλέον βρίσκονται στο ΚΥΤ Φυλακίου Ορεστιάδας.
Η ελληνική κυβέρνηση εξέφρασε την πρόθεσή της να διεθνοποιήσει το ζήτημα στον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Τάκης Θεοδωρικάκος, σε επιστολή του προς την αρμόδια επίτροπο Ίλβα Γιόχανσον περιγράφει ολόκληρο το περιστατικό, το οποίο χαρακτηρίζει «προσβλητικό για την ανθρώπινη ζωή» και αναφέρεται σε «παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Τέλος, δικαιώθηκε στο εφετείο ο Σύρος πρόσφυγας J.J. που είχε καταδικαστεί πρωτοδίκως σε 55 χρόνια κάθειρξης ως διακινητής. Ειδικότερα, όπως περιγράφει ο δικηγόρος του Δημήτρης Χουλής, ο πρόσφυγας έφυγε από την χώρα του το 2017 για να αποφύγει τον πόλεμο και αναγκάστηκε να οδηγήσει το σκάφος, επειδή δεν είχε χρήματα να πληρώσει τους διακινητές. Στο εφετείο αναγνωρίσθηκαν οι συνθήκες υπό τις οποίες βρισκόταν ο J.J. και καταδικάστηκε τελικώς σε τρία χρόνια με αναστολή. Ο πρόσφυγας παρέμεινε πέντε έτη στις ελληνικές φυλακές και πλέον είναι ελεύθερος. O J.J. δεν ήταν διακινητής, είναι πρόσφυγας πολέμου.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στον Τύπο το προηγούμενο διάστημα, 1/5 κρατούμενους στις ελληνικές φυλακές έχει καταδικαστεί για διακίνηση. Το ποσοστό (20%) είναι εξωφρενικά μεγάλο και με δεδομένη την πρόσφατη αθωωτική απόφαση για τον Σύρο πρόσφυγα προκύπτουν πολλά και εύλογα ερωτήματα. Η προσφυγιά δεν είναι ποινικό αδίκημα. Οι πολιτικές που πνίγουν ανθρώπους στα νερά του Αιγαίου όμως;